Pismo Święte w Księdze Tobiasza (Tb 12,15) i w Apokalipsie (Ap 1,4) mówi, że wśród niezliczonej liczby aniołów wyróżnia się siedmiu, którzy "wchodzą przed majestat Pański". Aniołowie ci znajdują się jak najbliżej tronu Boga i nie są używani, mówiąc ogólnie, do posług zewnętrznych. Imiona tych aniołów nie są znane. Pismo Święte podaje tylko, że należy do nich Archanioł Rafał (Tb 12,15). Ojcowie Kościoła i teologowie przypuszczają, że do tych siedmiu Książąt niebieskich należy zaliczyć także Archanioła Gabriela i Archanioła Michała.
Mi-cha-el znaczy "Któż jak Bóg". Z tymi słowami Archanioł Michał, rozpalony miłością Boga, rzucił się do walki z Lucyferem i zbuntowanymi aniołami. Współpracując z łaską Bożą, wysłużył sobie nie tylko szczęście wieczne, ale i nowe łaski i dary, przez które stał się najpiękniejszym, najpotężniejszym i najprzedniejszym pomiędzy wszystkimi aniołami. Święty Michał Archanioł jest w niebie księciem i wodzem wszystkich zastępów anielskich, rządcą królestwa niebieskiego, a na ziemi jest wielkim księciem ludu Bożego i opiekunem Kościoła świętego.
Święty Michał Archanioł dowodzi siłami, które po wsze czasy toczą na ziemi bój między świętym miastem Jeruzalem czyli Kościołem Bożym a miastem zepsucia, Babilonem, tj. światem przeciwnym Bogu. Walczy na ziemi nie tylko jako duch. Często ukazuje się ludziom sprawiedliwym i pomaga im nawet w sprawach doczesnych.
Ojcowie Kościoła i teologowie nauczają, że św. Michał Archanioł ukazał się Mojżeszowi i polecił mu wyzwolić Żydów z niewoli egipskiej; to on w słupie ognistym prowadził naród wybrany z Egiptu, a potem oślepiwszy Egipcjan ciemnym obłokiem, zatopił ich w Morzu Czerwonym; to on zgromił proroka Balaama, który chciał złorzeczyć narodowi wybranemu i zmusił go do wypowiedzenia błogosławieństwa. On również podniósł na duchu wodza Żydów, Jozuego, ukazując się mu pod miastem Jerycho z wydobytym mieczem i mówiąc "Jestem wodzem zastępów Pańskich" (Joz 5,14); to on dodał Gedeonowi sił do walki i pomógł mu odnieść wielkie zwycięstwo nad przeważającymi liczebnością wojskami Madianitów; on był wodzem hufców ognistych, które otaczały proroka Elizeusza; on też w ciągu jednej nocy wytracił 185000 żołnierzy armii asyryjskiego króla Sennacheryba i on ukrył ciało Mojżesza, aby uchronić lud wybrany przed bałwochwalstwem.
Przed przyjściem Chrystusa Pana, św. Michał nazwał siebie księciem narodu wybranego, "księciem wielkim", który śpieszy na ratunek swemu ludowi (Dn 10). Jako opiekun i stróż całego Kościoła jawi się również w Nowym Testamencie. W dorocznych modlitwach kapłańskich Kościół wyznaje, że jako stróżowi owczarni Chrystusowej, Pan Bóg powierzył mu czuwanie nad wszystkimi duszami ludzkimi. On przydziela każdej duszy własnego Anioła Stróża, nie przestając dbać osobiście i bronić jej przed piekielnymi potęgami.
Ze szczególną mocą walczy o duszę w chwili śmierci człowieka. Potem przeprowadza ją do nieba i jako godną wiekuistej światłości przedstawia Najwyższemu. Czuwa nawet nad grobami ciał ludzkich na ziemi, polecając aniołom strzeżenie ich. W liście św. Tadeusza Judy Apostoła czytamy, że broniąc ciała Mojżesza, św. Michał przepędził szatana słowami: "Pan niech cię skarci" (Jud w.9).
Wedle podania kościelnego, św. Michał Archanioł wprowadził do nieba Królową Aniołów, Najświętszą Maryję Pannę, dlatego św. Franciszek Seraficki pościł od uroczystości Wniebowzięcia N.M.Panny aż do św. Michała.
Święty Michał Archanioł jest pewnym przewodnikiem błądzących, pociechą i pokrzepieniem dla upadłych, obrońcą i pocieszycielem strapionych dusz, dzielnym pogromcą duchów piekielnych i gorszycieli żyjących na ziemi, jest przyjacielem i opiekunem ludzi schodzących z tego świata, a nawet po ich śmierci.
Imię Gabriel znaczy tyle, co "Moc Boża". "Anioł wcielenia Syna Bożego", to najbardziej zaszczytny tytuł, jaki nosi ten wielki książę niebieski. Bóg bowiem wybrał go na ambasadora, który oznajmia ludziom najważniejsze rzeczy, odnoszące się do tej niewysłowionej tajemnicy.
Z tytułem tym łączy się ściśle inny, jaki nadaje mu tradycja chrześcijańska, a mianowicie: "zwiastun wyroków miłosierdzia Bożego". Bóg bowiem posłał niegdyś Gabriela do proroka Daniela, aby oznajmił mu zmiłowanie nad narodem izraelskim i określił dokładną datę narodzin Zbawiciela (Dn 8,16; 9,21). Po upływie siedemdziesięciu tygodni Danielowych, określających czas przyjścia Mesjasza, czyli po 490 latach, znowu posłał Pan Bóg Gabriela do kapłana Zachariasza, któremu oznajmił ulitowanie się nad jego niepłodną żoną i narodzenie się św. Jana Chrzciciela, poprzednika Pana Jezusa; posłany też został do Maryi, by oznajmić, iż wybiła godzina miłosierdzia Bożego, gdyż narodzi się Mesjasz, Odkupiciel świata.
Tę ostatnią i najważniejszą misję, przez która św. Gabriel zyskał ogromną miłość ludu chrześcijańskiego, opisuje św. Łukasz (Łk 1,26-38).
Tradycja katolicka podaje, że to Archanioł Gabriel uspokoił św. Józefa, kiedy ten zamierzał potajemnie opuścić Maryję, a następnie wyjaśnił tajemnicę wcielenia Syna Bożego. To on był aniołem, który oznajmił pasterzom o narodzeniu Zbawcy i polecił oddać Mu pokłon.
W księdze Tobiasza czytamy o tym, że kiedy młody Tobiasz wyruszał w drogę, za towarzysza podróży i opiekuna otrzymał Archanioła Rafała, który przybrał postać przewodnika. Archanioł wyświadczył wiele usług młodemu Tobiaszowi i podarował mu środek, dzięki któremu jego ojciec, stary Tobiasz, odzyskał wzrok.
Archanioła Rafała, zaliczonego do siedmiu aniołów stojących przed Bogiem, Kościół święty nazywa patronem podróżnych, a także obrońcą przed czarcimi zasadzkami i lekarzem ciała.
Archanioł Rafał wspomagał w czasie cierpień męczenników za wiarę i dodawał im sił. Uzdrawiał chorych, którzy jemu zawierzyli i chronił podróżnych przed niebezpieczeństwami.