Dziś jest Wtorek, 19 marca 2024
Czytania
Gazeta parafialna

Historia

Biało - czerwone sutanny cz.7. Duchowieństwo wielkopolskie w okresie okupacji hitlerowskiej

Nikodem Kowalski

Marian Lesiński (1885-1965), proboszcz Objezierza, dziekan z Rogoźna, kanonik honorowy Poznańskiej Kapituły Metropolitarnej.

Urodził się 15 sierpnia 1885r. we wsi Siemioń, pow. Toruń, był synem Józefa, właściciela gospodarstwa rolnego i Józefy z Ziółkowskich. Gimnazjum im. Jana Sobieskiego ukończył w Krakowie. Na kapłana wyświęcony został 02.08.1908r. w Krakowie, następnie był wikariuszem katedralnym we Lwowie.

W związku z wybuchem I wojny światowej oraz wkroczeniem Rosjan do Lwowa przeniósł się do ks. Aleksego Lesińskiego, swego brata - do Lutowa (pow. Złotów). Od sierpnia 1915 roku przeszło dwa lata był wikariuszem w Lubkowach (pow. Tczew) - u proboszcza ks. dr. Czapli oraz w końcu 1919 roku był wikariuszem u ks. dziekana Zięterskiego w Kowalew (pow. Wąbrzeźno), następnie mianowany został kapelanem w Ostrowie Wlkp.

Od 23.03.1920r. administrował parafią Objezierze k. Obornik Wlkp., a 26.08.1932r. mianowany został proboszczem w Objezierzu, gdzie patronował m.in. Katolickiemu Stowarzyszeniu Młodzieży Żeńskiej (KSMŻ) i Męskiej (KSMM). Podczas okupacji niemieckiej (1939-1945) po rekwizycji dóbr Stanisława Turno, po przejęciu ich przez Arthura Greisera, namiestnika tzw. kraju Warty (Warthegau), kościół w Objezierzu został zamknięty w kwietniu 1940r. i ks. prob. Marian Lesiński został usunięty z Objezierza.

Przeniesiony do kościoła p.w. św. Mikołaja w Ryczywole, jednego z dwóch kościołów w powiecie obornickim (drugi w Maniewie), które nie zostały zamknięte i zbeszczeszczone przez niemieckiego okupanta, mimo ograniczeń i szykan w sprawowaniu posług duszpasterskich, w latach 1940-1945 przypadła ks. M. Lesińskiemu odpowiedzialna rola podtrzymywania ducha religijnego i narodowego Polaków - katolików parafii Ryczywół oraz wiernych przybywających nielegalnie z narażeniem na represje okupanta (kary pieniężne, roboty przymusowe i inne) z sąsiednich parafii i okolic, w których kościoły rzymsko-katolickie dla Polaków były zamknięte.

Po panicznej ucieczce Niemców z Wielkopolski w styczniu 1945 roku powrócił do Objezierza, a Kuria ustanowiła go równocześnie administratorem parafii Żydowo (pow. Poznań), której proboszcz Jan Jarczewski, osadzony przez Niemców w obozie koncentracyjnym Dachau, zginął 06.05.1942 roku.

Od 1946 roku pełnił obowiązki duszpasterskie proboszcza i dziekana w Rogoźnie Wlkp. Był utalentowanym kaznodzieją, posiadał urok osobisty, cieszył się uznaniem i szacunkiem parafian. W uznaniu wzorowego życia kapłańskiego i gorliwego duszpasterstwa 15.04.1951 roku mianowany został kanonikiem honorowym Poznańskiej Kapituły Metropolitarnej. Zmarł 31.07.1965 roku w Rogoźnie Wlkp. w wieku 80 lat. Pochowany został przy kościele św. Wita w Rogoźnie i tam znajduje się jego grób.

Ksiądz Jarczewski jako wikariusz w Buku nie angażował się w działalność polityczną, nie występował jako mówca publicznie, z wyjątkiem zebrań kościelnych; opiekował się bractwami kościelnymi. Był członkiem zwyczajnym Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. W grudniu 1922 roku założył Kółko Rolnicze w Golęczewie pow. Poznań i przez jeden rok był jego prezesem.


Werbel Kazimierz (1902-1940), prefekt, harcmistrz, kapelan harcerzy, społecznik katolicki.

Urodzony 15.02.1902 roku w Krobii k. Leszna Wlkp. jako syn zegarmistrza - złotnika Leona i Barbary z d. Pieniężna. Uczęszczał do Katolickiej Szkoły Powszechnej, do Gimnazjum w Gostyniu (1912), Gimnazjum św. Ducha we Wrocławiu (1917), Gimnazjum Katolickiego w Głogowie (1918). W styczniu 1919 jako ochotnik w wieku 17 lat brał udział w Powstaniu Wielkopolskim, następnie do marca 1920 roku służył w wojsku, w oddziałach radiotelegraficznych. Ponownie powołany został do służby wojskowej w lipcu 1920 roku na front w wojnie polsko-radzieckiej. Po zwolnieniu z wojska w listopadzie 1920 kontynuował przerwaną naukę w Gimnazjum im. Komeniusza w Lesznie Wlkp., gdzie 14.06.1921 roku zdał maturę. W tym samym roku wstąpił do Seminarium Duchownego w Poznaniu, na kapłana wyświęcony został 29.05.1926 roku w Gnieźnie z rekomendacją, że w chwilach wolnych od studiów pracował dla spraw harcerstwa polskiego i że w razie powołania go do pracy prefektowskiej, znajomość zagadnień harcerstwa ułatwi mu pracę z młodzieżą.

Od lipca 1926 roku do 31.10.1927 był wikariuszem parafii św. Wita w Rogoźnie Wlkp., równocześnie pracował w Rogoźnie w szkolnictwie jako prefekt: od 01.10.1926 roku w Szkole Wydziałowej, od 01.11.1927 roku w Seminarium Nauczycielskim, później w Liceum Pedagogicznym oraz Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącym im. Przemysława w Rogoźnie (do 1939).

W latach 1926-1929 studiował na Uniwersytecie Poznańskim i 5.11.1929 roku otrzymał stopień magistra filozofii. Następnie rozpoczął studia doktoranckie na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie, gdzie po napisaniu i obronie pracy pt. "Święty Cyryl Jerozolimski jako pedagog i katecheta" został 16.01.1932 roku promowany i mianowany doktorem teologii.

W harcerstwie w Rogoźnie rozpoczął pracę w 1926 roku, posiadał wówczas stopień harcmistrza, pełnił do 1930 roku funkcję komendanta hufca harcerzy na powiat obornicki. W latach 1930-1939 nadal pracował w harcerstwie, również na terenie woj. poznańskiego, brał udział w ważniejszych obozach, kursach harcerskich jako harcmistrz, instruktor, wizytator, kapelan harcerzy.

01.09.1939 roku wyruszył z Batalionem Obrony Narodowej Oborniki 2, kompanią Rogoźno Wlkp. i przeszedł z nią kampanię wrześniową. Na front dotarł do Warszawy i po jej kapitulacji w połowie października 1939 roku wrócił do Rogoźna. Po skrytobójczym zmordowaniu przez Niemców 08.12.1939 roku księdza proboszcza i dziekana rogozińskiego Konrada Pomorskiego, pełnił obowiązki duszpasterskie w kościele św. Wita w Rogoźnie Wlkp. Aresztowany 14.03.1940 roku, internowany w Chludowie k. Poznania do 22.05.1940 roku, przeniesiony do Fortu VII w Poznaniu, wywieziony do obozu koncentracyjnego w Dachau, jako więzień nr 11 099 przetransportowany 02.12.1940 roku do K.L. Mauthausen - Gusen, blok 18 izba B - zmarł 04.12.1940. Ku pamięci ks. Kazimierza Werbla w kruchcie kościoła p.w. św. Wita w Rogoźnie umieszczona jest tablica pamiątkowa.


Paweł Zygmunt (1881-1950), proboszcz w Koszutach, Golinie, Gołuchowie, Łubowie, deputat Arcybiskupiego Seminarium Duchownego w Gnieźnie.

Urodzony 18.04.1881 roku w Ziminie (pow. Środa Wlkp.) był synem nauczyciela Franciszka i Walerii z Zentkelerów. Ukończył 12.02.1902 roku Gimnazjum św. Marii Magdaleny w Poznaniu, a następnie studia teologiczne w Arcybiskupim Seminarium Duchownym w Poznaniu i Gnieźnie, gdzie 11.02.1906 roku święcenia kapłańskie otrzymał z rąk bpa Antoniego Andrzejewicza. W roku 1906 został wikariuszem w Rogoźnie Wlkp.; prócz pracy duszpasterskiej, za przykładem ks. proboszcza Teofila Gapczyńskiego, udzielał się dla pracy społecznej, należał do Kółka Rolniczego w Rogoźnie, współdziałał w założeniu "Rolnika" w Rogoźnie i był jego prezesem zarządu (1906-1907). Następnie był kolejno wikariuszem w: Grodzisku Wlkp., Pniewach, Miejskiej Górce, Niepracie (dek. Jutrosiński). W latach 1913-1918 był proboszczem w Koszutach k. Środy Wlkp., współpracując w redagowaniu "Tygodnika Kościelnego" dla dekanatu średzkiego. Po zakończeniu I wojny światowej przeszedł do pracy w szkolnictwie średnim jako prefekt, nauczyciel religii katolickiej, najpierw (1918-1922) w Seminarium Nauczycielskim w Koźminie, następnie (1922-1930) w Państwowym Seminarium Nauczycielskim Męskim w Poznaniu, gdzie patronował Kołu Sodalicji Mariańskiej. Równocześnie studiował na Uniwersytecie Poznańskim, kończąc Wydział Filozoficzny. W roku 1930 objął probostwo par. Golina k. Jarocina, przeprowadził tam remont kościoła, pisał równocześnie artykuły i felietony do czasopism katolickich oraz pełnił funkcję powiatowego inspektora nauki religii. W parafii szczególnie opiekował się Katolickim Stowarzyszeniem Młodzieży Męskiej i Żeńskiej. Wybuch wojny w 1939 roku zastaje go na parafii Gołuchowo (dek. pleszewski). Usunięty z plebani represjonowany przez Niemców dla ratowania życia przedostaje się do Generalnego Gubernatorstwa, gdzie na Podhalu, w Nowym Sączu przebywa do 1945 roku. Po powrocie do Wielkopolski objął probostwo w Łubowie (dek. Gnieźnieński św. Trójcy). 10.10.1945 roku Prymas Polski kardynał August Hlond powołał go na urząd deputata dla spraw karnościowych Arcybiskupiego Seminarium Duchownego. Po 4 latach z powodu złego stanu zdrowia jako rezydent przeniesiony został do parafii św. Wawrzyńca w Nakle n. Notecią. Tutaj 25.09.1950 roku podczas przyjęcia do szpitala zmarł. Pochowany został przy kościele w Koszutach k. Środy w grobowcu, obok swej matki.



Przeczytano 15799 razy

19, (2) 2001 - Uroczystość św. Piotra i Pawła



Copyright 2003-2024 © Kongregacja Oratorium Św. Filipa Neri i parafia pw. NMP Matki Kościoła w Poznaniu
stat4u
Kalendarz
Czytania
Kongregacja Oratorium Św. Filipa Neri - Poznań