Dziś jest Wtorek, 19 marca 2024
Czytania
Gazeta parafialna

Historia

Biało - czerwone sutanny cz.8. Duchowieństwo wielkopolskie w okresie okupacji hitlerowskiej

Nikodem Kowalski

Smorawski Kazimierz (1869-1946), proboszcz we Wronczynie k. Pobiedzisk.

Urodził się 10 czerwca 1969 roku w Rogoźnie Wlkp., był synem Andrzeja, sekretarza sądowego i Anny z domu Strzelińskich. Do gimnazjum uczęszczał w Rogoźnie, gdzie 21 lutego 1893 roku złożył egzamin dojrzałości. Studia filozoficzno-teologiczne odbył w latach 1893-1897 w Arcybiskupim Seminarium Duchownym w Poznaniu i Gnieźnie. Święcenia kapłańskie otrzymał 13 marca 1897 roku w bazylice gnieźnieńskiej z rąk abpa F. Stablewskiego. Był wikariuszem w Wilkowie Polskim (1897), w Siedlcu (dek. zbąszyński - 1898), w Chodzieży (1899), w Gnieźnie w par. św. Trójcy (1900). W 1901 otrzymał nominację na administratora, a później instalację na proboszcza we Wronczynie (dek. pobiedziski), gdzie pozostał do 1945 roku. W 1939 roku wypędzony przez gestapo z plebanii we Wronczynie zamieszkał do końca wojny w chacie robotnika w Promnie, skąd mimo choroby, podeszłego wieku, restrykcji niemieckiego okupanta wobec polskiego księdza katolickiego - spieszył na każde zawołanie z posługą kapłańską do najodleglejszych miejscowości. Jako asesor I dek. był w 1946 roku kapelanem Domu Sióstr Najświętszego Serca Pana Jezusa w Polskiej Wsi k. Pobiedzisk.

Należał do generacji kapłanów katolickich, która łączyła obowiązki duszpasterza z obowiązkami narodowo-społecznymi. Był skarbnikiem (1905), wiceprezesem (1901-1903), prezesem (1906-1907) Kółka Rolniczego we Wronczynie. 18 stycznia 1905 roku odprawił nabożeństwo i egzekwie żałobne w kościele we Wronczynie przy trumnie Maksymiliana Jackowskiego, patrona Wielkopolskich Kółek Rolniczych, który pochowany został przy kościele we Wronczynie. Żałobne uroczystości pogrzebowe Maksymiliana Jackowskiego rozpoczęły się 17 stycznia 1905 roku w Poznaniu i były wielką manifestacją społeczeństwa wielkopolskiego dla oddania hołdu zasłużonemu dla polskości Polakowi. Figurował w wykazie przywódców polskiego narodowo-demokratycznego ruchu, wchodzących pod nadzór osób z okręgu V Korpusu Armii Niemieckiej w prowincji poznańskiej w przypadku jakichś rewolucyjnych niepokojów. Komisarz obwodu pobiedziskiego opiniował go do landrata Poznań-Wschód: "Smorawski jest fanatycznym agitorem polskich dążeń narodowych, założycielem wszystkich możliwych polskich towarzystw, uprawia polską agitację narodową gdzie tylko może, jest wrogiem niemczyzny." W 1900 wchodził w skład komitetu organizacyjnego wiecu w Gnieźnie w obronie języka polskiego, inicjował i popierał strajki (1901-1906) przeciwko wprowadzeniu w szkołach ludowych nauki religii tylko w języku niemieckim w miejsce ojczystego, polskiego języka. Założył w 1903 roku we Wronczynie Katolickie Towarzystwo Robotników Polskich i wspólnymi siłami wybudował salkę zebrań. Z jego inicjatywy 5 lutego 1906 roku powstał Bank Ludowy w Pobiedziskach i był jego członkiem zarządu oraz członkiem zarządu "Rolnika" (1914). Należał do Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk i Towarzystwa Kolonii Wakacyjnych "Stella" (1913) w Poznaniu. Był członkiem i sekretarzem (1916) Towarzystwa Pomocy Naukowej im. K. Marcinkowskiego na powiat Poznań-Wschód. Mianowany w 1905 roku starostą organizacji narodowo-demokratycznej na powiat poznańsko-wschodni rozwinął niezwykle aktywną działalność organizując m.in. wiece: we wsi Wronczyn, w Pobiedziskach, w Żegrzu (22.X.1905 - kilkuset uczestników), na których wygłaszał przemówienia o celach i zadaniach "Straży", napiętnował "sprzedawczyków" polskiej ziemi z "czarnej Księgi", zmianę polskich nazwisk i imion na niemieckie, apelował o zachowanie polskich strojów narodowych. W marcu 1906 roku we wsi Urbanowo (dziś teren wokół ulicy Urbanowskiej w Poznaniu) odbył się wiec z udziałem Smorawskiego. Małe to wydarzenie opublikował "Dziennik Berliński") i nabrało ono wielkiego rozgłosu, albowiem wiec w Urbanowie odbył się po zakazie (z 22 stycznia 1906 roku) "przyjmowania urzędów i wygłaszania mów w Straży" przez duchowieństwo. Smorawski wchodził w skład komitetu walnego wiecu (4.V.1908) w Poznaniu na zabór pruski protestującego przeciw ustawom wyjątkowym: ustawie osadniczej z 1904 roku, zabraniającej Polakom budować nowe domy i zakładać nowe osiedla oraz ustawie wywłaszczeniowej z 1908 roku. W raportach prezydenta rejencji poznańskiej do nadprezydenta, dotyczących udziału duchowieństwa w wyborach do Landtagu (1903) i Reichstagu, Smorawski wymieniony jest jako szczególny agitator dla sprawy polskiej, który "w Krześlicach, chociaż te nie należą do jego obwodu wyborczego, polskich wyborców naocznie zaprowadził przed lokal wyborczy, ażeby przeszkodzić wręczenia im niemieckich kartek wyborczych i stanowczo zapowiedział, że Polak powinien głosować na Polaka". Przemawiał w 1907 roku w Bazarze w Poznaniu na wiecu wyborczym. W 1907, 1908 i 1912 roku był członkiem polskiego Komitetu Wyborczego na obwód pobiedziski. W 1914 roku wybrany został zastępcą delegata z pow. Poznań-Wschód na Zajazd Dzielnicowy Delegatów w Poznaniu, pełnił równocześnie funkcję sekretarza polskiego Komitetu wyborczego na powiat poznańsko-wschodni.

Zmarł 26 października 1946 roku w szpitalu Sióstr Elżbietanek w Poznaniu przy ul. Łąkowej. Pochowany został w grobowcu, wybudowanym przez parafian, na cmentarzu we Wronczynie.



Przeczytano 11167 razy

20, (3) 2001 - Św. Teresa



Copyright 2003-2024 © Kongregacja Oratorium Św. Filipa Neri i parafia pw. NMP Matki Kościoła w Poznaniu
stat4u
Kalendarz
Czytania
Kongregacja Oratorium Św. Filipa Neri - Poznań